आनन्दित बनौं

आनन्दित बनौं
सन्तोष ओझा
एक पुरानो कथा बाट सुरु गरौ, के हो आनन्द - कुनै समयमा एकादेशमा एक जना निकै शक्तिशाली राजा थिए । उनी संसारकै राजा बनेर बस्न चाहन्थे । विभिन्न देशमाथि आक्रमण गर्दै अगाडि बढ्ने क्रममा उनी निकै शक्तिशाली राष्ट्रमाथीको विजय पश्चात आफ्नो राज्यमा र्फकदै थिए सारा देशवासीले स्वागत गरे र आफ्ना राजालाई बधाई दिए ।

अझै जित्दै जाने शुभकामना पनि दिए । उनलाई सारा गाउलेले फुलमाला सहित भब्यरुपले स्वागत गरेपनि गाउको एक कुटीमा बस्ने सन्यासीले त्यसको वास्ता गरेनन् । त्यस कुरा थाहा पाएपछि राजालाई अतिनै रिस उठ्यो अनि राजा ती सन्यासी भएको स्थानमा गई उनलाई हपार्न थाले तथानाम गाली गर्न थाले । तर ती सन्यासीले राजाको कुरामा केही ध्यानै दिएनन् । उनी मौन बसीरहे ।

त्यो देखेर राजाको रिस झन् बढ्यो । राजाले सन्यासीलाई झस्काए र सोध्न थाले -मैले सारा विश्व जित्न लाग्दैछु यस्तो अवश्थामा तिमी किन मलाई सम्मान गर्दै । यो सुनी सन्यासी त झन् हास्न पो थाले । उनी हासेको देखेर राजाले फेरी सोधे, किन हासेको - ती सन्यासीले जवाफ दिए, तिमी प्रति दया लागेर । अनि राजाले सोधे किन - सन्यासी बोले तिमी संसार जितेर के गर्र्छौ - राजा बोले संसार जितेर म संसारको मालिक हुन्छु । फेरी सन्यासी सोध्छन् मालिक भएर तिमी के गर्र्छौ । राजा जवाफ दिन्छन् म आनन्दमा रमाउछु ।

यी सबै कुरा सुनेर सन्यासी फेरी हास्न थाले र भने तिमी आनन्दित हुनलाई संसार जित्नु पर्दो रहेछ । तर, म त यस कुटीमा अहिले नै आनन्दित छु । एकछाक खाएर पनि मस्त छु, मलाई लाग्छ आनन्दित हुनुलाई बाहिर दौडनु पर्दैन आनन्द हामी भित्रै छ । त्यसलाई चिन्नु पर्छ । सन्यालीले भने दुनीया आनन्दको खोजिमा दौडीरहुन्, म तिनलाई हेरर यसै आनन्दीत हुन्छु ।

हो, हामी पनि सुख, खुसी र आनन्दको खोजीमा कहिल्यै पुरा नहुने दौडमा छौं । हामी पनि आफू भित्र भएको आनन्द थाहा नपाएर पैसा, पद, शक्ति र नाम खोजीमा दौडेको दोड्यै छौं । यसो भन्दैमा सबै चटक्कै छोडेर जोगी बन्नुपर्छ भन्ने होइन । तर, आफ्नो आकांक्षा र आवश्यकतालाई बढाउदै लग्यो भने त्यस्ले हामीलाई अन्तहिन दुःखको सागरमा पुर्‍याउछ । आफूसग जति छ, त्यस्मा सन्तोष मान्न पनि जान्नुपर्छ ।

गौतम वुद्ध हुन् की क्रिश्चीयन धर्मका भगवान जेसस क्राइष्ट वा महान दार्शनिक शुकरात हुन् वा ओशो यिनीहरुले सुख र सन्तोषका विषयमा हामीलाई सिकाएका छन् । तर, त्यतिबेलाका मानिसहरुले यिनलाई बुझ्न सकेनन् ।

संसार जलिरहेछ, सोच्नुहुन्छ होला किन - यस्को कुनै ठूलो कारण छैन । सबैलाई अर्कोभन्दा अगाडि बढ्नु छ, सबैभन्दा ठूलो मानिस बन्नुछ । विभिन्न संचार माध्यमबाट यस्ता समस्यालाई राजनीतिक समस्याको रुपमा व्याख्या गरिन्छ । तर, राजनीति अंहकारको खेल हो र राजनीतिमा लाग्ने धेरै मानिसहरु माथिको कथाका राजा जस्ता हुन् ।

आजदेखि तपाई आफूलाई आनन्दीत र प्रेमपूर्ण बनाउनुहोस् । कसैलाई आफन्त र कसैलाई पर्राई नबनाउनुहोस् । एक दिन सबै जना मरेरै जानु छ भने किन कोही नजिकको किन कोही पर्राई सबैजनालाई समान रुपमा व्यवहार गर्नुहोस् । खुसी लाग्दा मन खोलेर हास्नुहोस् र मन दुख्दा चिच्याएर रुनुहोस् । कस्ले के भन्छ भनेर चिन्ता लिनु पर्दैन, यसबाट नै तपाईको धेरै दुःख हराएर जानेछ ।

संसारमा सबैलाई प्रेम गर्नुहोस् । आफू भित्र रहेको म ठूलो, म पढेको, म धनी भन्ने अहंकार नराख्नुहोस्, सुख र प्रेमको सुरुवात त्यहीबाट हुन्छ । केही समय आफ्ना मन भित्र उठेका भावनलाई पनि हेर्ने गर्नुहोस् ।

वास्तवमा मन्दिर आफैंलाई स्मरण गर्नका लागि बनाइएको हो । तर आज मन्दिर रोइरहेछ, सुख्खा छ । वास्तवमा मन्दिरमा प्रेमको पाठ सिकाइनु पर्दछ, गीत गाइनुपर्दछ र जीवनको नाच नाचिनु पर्दछ । मन्दिरमा फूल चढाउनु पर्दैन, फूललाई पुरा आयु बा“च्न दिनोहोस्, तपाई आफूलाई फुलाउन मन्दिर जानुहोस्, हृदयलाई फुलाउनुहोस् ।
संसार भनेको तपाई हो, तपाई दुःखी हुनुभयो भने संसार दुःखी देख्नुहुन्छ र तपाई आनन्दीत हुनुभयो भने संसार र्स्वर्ग हुनेछ ।

अब मन्दिरको प्रकृति पनि फेरीनु पर्दछ । मन्दिरमा मूर्ति होइन, संगीतका धुन, कलाका साधना र जीवन दर्शनका पुस्तकहरु राखिनुपर्छ । अब हामी आफूले गरेका पाप पखाल्न मन्दिर जाने होइन, जीवनलाई आनन्द बनाउनलाई मन्दिर जानुपर्दछ ।
गीतामा भनिए जस्तै निश्काम कर्म योग, जीवनलाई कामै कामको बोझ होइन, बरु कामलाई पनि खेल झै रमाइलो मानेर जीउनुहोस् । जस्ले जीवनलाई खेल झै सम्झेर रमाइलो सग विताउछ उस्को जीवन नै सफल हुन्छ, रमाइलो हुन्छ ।

तपाईलाई जोगी वा सन्यासी हुनुस् भनेको होइन मात्र सन्यासीले जस्तै जीवनमा आनन्द लिनुहोस् भनेको हो । आनन्द हुनुलाई घर छोड्न पर्दैन । घरमै बसेर पति पत्नी, छोरा छोरी, छर छिमेक सबै सग प्रेम साटेर आनन्दीत हुनुहोस् ।