उज्ज्वल ओझा
डेढगाउ, नवलपरासी
डेढगाउ आयुर्वेद औषधालय, नवलपरासीमा आथिक यो वर्ष विगत वर्षको तुलनामा बिरामीहरुको चाप बढेको छ । यो एक वर्ष बिचमा कुल १७६१ जना गाउवासीहरुले आफ्नो स्वास्थ्य जाच गरेका छन् । संस्थामा ग्यास्टीक रोगबाट ७०० बढी र अन्य विभिन्न रोगबाट बाकीहरुले स्वास्थ्य जाच गराएका छन् । कुल बिरामीहरुमा ७०% बढि महिलाले आफ्नो स्वास्थ्य जाच गराएका डेढगाउ आयुर्वेद औषधालयका कविराज मुकेश कुमारसिंह बताउनु हुन्छ।
यस्तै एक वर्ष बीचमा आयुर्वेद औषधालयले सुत्केरी, जेष्ठ नागरिकलाई जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयले उपलब्ध गराएको औषधी आयुर्वेद औषधी) १०० बढिलाई वितरण गरेको रेकर्ड पाइन्छ भने आयुर्वेदकै नेतृत्वमा धामी झाक्री कार्यक्रम अर्न्तत यस आयुर्वेद कार्यालयका तर्फबाट जिवनाथ कुवर र तुलसीराम लम्साल डेढगाउ लाई धामीझाक्री दुइदिने गोष्ठीमा कावासोती पढाउने काम पनि गर्यो।
यस्तै स्थानीय रुपमा उपलब्ध जडीबुटीहरु जस्तैः असुरो, सिमली, वेलपत्र जस्ता उपलब्ध जडिबुटीहरुलाई स्थानीय स्तरमै चूर्ण बनाइ वितरण पनि गरेको कुरा कार्यालय सहायक रामु चालिसे बताउनु हुन्छ भने सरकारी र गैह्र सरकारी स्तरबाट गरि विभिन्न स्वास्थ्य सम्बन्धी कार्यक्रमहरुमा पनि विगत १ वर्षा आयुर्वेद कार्यालयले स्वास्थ्य सहयोगीको भूमिका निभाएको थियो ।
यस्तै गत वर्षै आयुर्वेद कार्यालयले स्कूल हेल्थ कार्यक्रम अर्न्तगत डेढगाउ उच्च मा.वि. डेढगाउका कक्षा ८ र ९ का विद्यार्थीहरुलाई स्वास्थ्य र आयुर्वेद सम्बन्धी जानकारीका साथै स्वास्थय जाच गराएको कुरा पनि कविराज सिंहले बताउनु भयो ।
नवलपरासीको उत्तर पश्चीमी विकट गा.वि.स.हरु डेढगाउ, रुचाङ, मिथुकरम, रकुवा, भारतीपुर र व्याघानलाई सेवा क्षेत्र भित्र काम गरि राखेको उक्त आर्युवेदमा तनहुको र पाल्पाका केहि गा.वि.स. भित्रका जनसाधारणहरुले पनि स्वास्थ्य सेवा लिने गरेको बताइन्छ भने २०६४ मंसीरमा एकमुष्ठ १९ कार्टुन औषधी आर्युवेद विभागबाट प्राप्त भएपछि यो समाचार तयार पार्दासम्म थप औषधी आउन सकेको छैन । यसको बारेमा जिल्ला आर्युवेद स्वास्थय केन्द्र अरुण खोला नवलपरासीमा पटक-पटक जानकारी गराउदा जिल्ला आयुवेद स्वास्थ्य केन्द्रबाट निर्मित औषधी ३०-३५पन उपलब्ध भएको तर केन्द्रबाट औषधी आउन नसक्दा बिरामीहरुलाई औषधी बिना फर्काउनु पर्ने बाध्यता रहेको कविराज सिंह बताउनु हुन्छ।
यस्तै आयुर्वेद विभागद्धारा लगभग २८ लाख ७५ हजार खर्चमा निर्माण गरिएको डेढगाउ आयुर्वेद भवनको सुविधा सम्पन्न उपलब्ध भएको तर केन्द्रबाट औषधी आउन नसक्दा बिरामीहरुलाई पाच कोठामा औपचारीक रुपबाट कार्यालय सञ्चालन गर्न अप्ठ्यारो परेको छ ।
ठेकदार मणिभद्र पण्डीत -गितानगर-चितवन) निवासीले डेढगाउका सुदर्शन श्रेष्ठलाई दिनुपर्ने केहि रकम नदिएको कारण देखाइ निज सुदर्शन श्रेष्ठले आयुर्वेद भवनको एक कोठामा सामान सहित चावी लगाएर आफ्नो व्यापारिक सिलसिलामा डेढगाउ बाहिर भएको अवस्था र उक्त कुरा जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र प्रमुखले भरतपुर भवन डिभिजन कार्यालयलाई पत्र लेखी पठाउदा समेत वास्ता नभएको अवस्थाले गर्दा हालसम्म पनि भवन फरछ्यौट हुन नसकेको उक्त भवनको केहि झ्याल, वायरीङ्ग लगायत केहि रकम समेत अलपत्र परेको कुरा कार्यालयका कविराज मुकेश कुमार सिंह बताउनु हुन्छ ।
