दिपक भट्टराई
संविधान सभा भवन, काठमाडौं ।
संविधान सभामा निर्वाचित सभासदहरुले नेपालमा दुइ सय ४० वर्षेखीको राज गर्दै आएको राजतन्त्रको अन्त्य गरेका छन् । अन्तराष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्र नया बानेश्वर काठमाडौंमा जेठ १५ गते बसेको संविधान सभाको पहिलो बैठकले नेपाललाई संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक मूलक घोषणा गरेको हो ।
राजपरिवारलाई नारायणहिटी दरबार खाली गराउन निर्देशन दिइएको छ र त्यसलाई संग्रहालय बनाउने निर्णय पनि सरकारले गरेको छ । तर, केही मानिसहरुले संग्रहालय सगै नारायणहिटी दरबारमा नेपाली जनताबाट चुनिएर गएका राष्ट्रपति पनि बस्न दिनुपर्ने र त्यसो भए मात्रै सच्चा गणतन्त्रको महसुस जनताले गर्ने बताएका छन् ।
नेपालमा अब एक जना राष्ट्रपति र अर्को एक जना उपराष्ट्रपति बन्ने व्यवस्था पनि छ ।
भारतबाट आएका खान थरका मुसलमानका खलक मध्यको कुलमण्डन खानले शाह उपाधि लिएर पश्चिम नेपालबाट शाह शासनको सुरुवाता गरेका थिए । उन्का सन्तति द्रव्य शाह, वि.स. १६१६ मा गोरखा राज्यको राजा भएपछि नेपालमा शाह राजाहरुको दबदबा बढ्दै गयो ।
उनै द्रव्य शाहको सन्तति पृथ्वी नारायण शाहले वि.स. १८२५ मा काठमाडौं उपत्यका विजयी गरेको समयलाई नै नेपालमा शाह वंशको उदयको रुपमा लिइन्छ । त्यसयता नेपालमा ११ राजाहरुले शासन गरे पनि स्वर्गीय राजा वीरेन्द्रको छोरा दीपेन्द्रलाई भने अचेत अवस्थामा दुई दिन मात्र राजा घोषणा गरिएको थियो ।
राजा विरेन्द्रको परिवारको २०५८ साल जेठ १९ गते नारायणहिटी राजदरबार भित्र रहस्यमय हत्या भएको थियो ।
हत्या पछि राजा भएका ज्ञानेन्द्रले राजनीतिक दलहरुस"ग सहकार्य गर्नुका सट्टा २०६१ माघ १९ गते आफैं शासन सत्ता लिए । २०५२ साल देखि जनयुद्ध गरेका माओवादी र राजनीतिक दलहरु मिलेर २०६२ मंसिरमा नेपालमा निरकुश राजतन्त्रको अन्त्य गर्ने १२ सम्झौता गरेका थिए ।
२०६२ चैत २४ देखि सुरु भएको जनआन्दोलनले २०६३ वैशाख ११ गते सफलता प्राप्त गरेपछि राजाको शक्ति प्रधामन्त्री र संसदमा सारिएको थियो । २०६४ साल चैत २८ गते भएको संविधान सभाबाट निर्वाचित संविधान सभा सदस्यहरु मध्ये गणतन्त्र घोषणाको प्रस्तावमा ५६४ संभासले मतदान गरेका थिए । ती मध्ये राप्रपा नेपालका चार जना बाहेक ५ सय ६० सभासदहरुले गणतन्त्रको पक्षमा मतदान गरेका थिए ।
संविधान सभा भवन, काठमाडौं ।
संविधान सभामा निर्वाचित सभासदहरुले नेपालमा दुइ सय ४० वर्षेखीको राज गर्दै आएको राजतन्त्रको अन्त्य गरेका छन् । अन्तराष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्र नया बानेश्वर काठमाडौंमा जेठ १५ गते बसेको संविधान सभाको पहिलो बैठकले नेपाललाई संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक मूलक घोषणा गरेको हो ।
राजपरिवारलाई नारायणहिटी दरबार खाली गराउन निर्देशन दिइएको छ र त्यसलाई संग्रहालय बनाउने निर्णय पनि सरकारले गरेको छ । तर, केही मानिसहरुले संग्रहालय सगै नारायणहिटी दरबारमा नेपाली जनताबाट चुनिएर गएका राष्ट्रपति पनि बस्न दिनुपर्ने र त्यसो भए मात्रै सच्चा गणतन्त्रको महसुस जनताले गर्ने बताएका छन् ।
नेपालमा अब एक जना राष्ट्रपति र अर्को एक जना उपराष्ट्रपति बन्ने व्यवस्था पनि छ ।
भारतबाट आएका खान थरका मुसलमानका खलक मध्यको कुलमण्डन खानले शाह उपाधि लिएर पश्चिम नेपालबाट शाह शासनको सुरुवाता गरेका थिए । उन्का सन्तति द्रव्य शाह, वि.स. १६१६ मा गोरखा राज्यको राजा भएपछि नेपालमा शाह राजाहरुको दबदबा बढ्दै गयो ।
उनै द्रव्य शाहको सन्तति पृथ्वी नारायण शाहले वि.स. १८२५ मा काठमाडौं उपत्यका विजयी गरेको समयलाई नै नेपालमा शाह वंशको उदयको रुपमा लिइन्छ । त्यसयता नेपालमा ११ राजाहरुले शासन गरे पनि स्वर्गीय राजा वीरेन्द्रको छोरा दीपेन्द्रलाई भने अचेत अवस्थामा दुई दिन मात्र राजा घोषणा गरिएको थियो ।
राजा विरेन्द्रको परिवारको २०५८ साल जेठ १९ गते नारायणहिटी राजदरबार भित्र रहस्यमय हत्या भएको थियो ।
हत्या पछि राजा भएका ज्ञानेन्द्रले राजनीतिक दलहरुस"ग सहकार्य गर्नुका सट्टा २०६१ माघ १९ गते आफैं शासन सत्ता लिए । २०५२ साल देखि जनयुद्ध गरेका माओवादी र राजनीतिक दलहरु मिलेर २०६२ मंसिरमा नेपालमा निरकुश राजतन्त्रको अन्त्य गर्ने १२ सम्झौता गरेका थिए ।
२०६२ चैत २४ देखि सुरु भएको जनआन्दोलनले २०६३ वैशाख ११ गते सफलता प्राप्त गरेपछि राजाको शक्ति प्रधामन्त्री र संसदमा सारिएको थियो । २०६४ साल चैत २८ गते भएको संविधान सभाबाट निर्वाचित संविधान सभा सदस्यहरु मध्ये गणतन्त्र घोषणाको प्रस्तावमा ५६४ संभासले मतदान गरेका थिए । ती मध्ये राप्रपा नेपालका चार जना बाहेक ५ सय ६० सभासदहरुले गणतन्त्रको पक्षमा मतदान गरेका थिए ।
